Gaucher hastalığı tanısında kuru kan damlası örneklerinde Lyso-Gb1 kullanımı: Paradigma değişim zamanı geldi mi?

Int J Mol Sci. 2022 Jan 30;23(3):1627. doi: 10.3390/ijms23031627.

PMID: 35163551

Tama Dinur, Peter Bauer, Christian Beetz

Makalenin Mesajı: Gaucher hastalığı tanısında kuru kan damlası örneklerinde lyso-Gb1 ölçümlerini ve doğrulayıcı GBA1 mutasyon analizlerini içeren bir paradigma değişikliğine gidilebilir.

Özet

Bilinenler: Yıllardan beri, Gaucher hastalığının (GD) tanısında altın standart periferik kan hücrelerindeki azalmış β-glukoserebrosidaz (GCase) aktivitesinin saptanmasıyla birlikte GBA1 mutasyon analizidir. Kuru kan damlası (KKD) örneklerinin kullanımında örnek alım kolaylığı, az miktarda kana ihtiyaç duyulması ve transportun basit oluşu gibi çeşitli avantajlar söz konusudur. Bunlarla birlikte, KKD yönteminin GCase aktivitesinin ölçümü noktasında bazı kısıtlılıkları mevcuttur.

Amaç: Bu makalede, gerçekleştirilen çapraz-kesitsel çalışma ayrıntılarıyla aktarılmaktadır ve GD tanısında DBS örneklerinin kullanımı ve glukoserebrosidin deasile formu olan glukozilsfingosin (lyso-Gb1) düzeylerine ilişkin yedi yıllık tecrübeler sunulmaktadır.

Bulgular: Taranan 444 kişinin 99’unda (%22,3) GD tanısı mevcuttur ve medyan yaş 21 yıldır (1-78). Genetik olarak doğrulanmış GD hastalarında ve GD tanısı negatif olan kişilerdeki Lyso-Gb düzeyleri sırasıyla 252 (9- 1340) ng/mL ve 5,4 (1,5-16) ng/mL şeklindedir. GD1 ve hafif GBA1 varyantları saptanan hastalardaki medyan lyso-Gb1 düzeyleri (194 ng/mL [9-1050]), GD1 ve şiddetli GBA1 varyantları saptanan hastalardaki düzeylere (447 ng/mL [38-1340]) ve nöronopatik GD hastalarındaki düzeylere (325 ng/mL [116-1270]) kıyasla daha düşüktür (p = 0,001). Heterozigot GBA1 varyantlarına sahip hastalardaki (taşıyıcılar) lyso-Gb1 düzeyleri (5,8 ng/mL [2,5-15,3]) wild-tip GBA1 mevcut olan hastalara (4,9 ng/mL [1,5-16]) kıyasla daha yüksektir. Heterozigot GBA1 taşıyıcısı Parkinson hastalarındaki (PD) medyan lyso-Gb1 düzeyleri (5 ng/mL [2,7-10,7]) PD mevcut olmayan kişiler ile benzerdir.

Sonuç: Gaucher hastalığı tanısında kuru kan damlası örneklerinde Lyso-Gb1 ölçümlerini ve doğrulayıcı GBA1 mutasyon analizlerini içeren bir paradigma değişikliğine gidilebilir. Lyso-Gb1 düzeyleri heterozigot GBA1 taşıyıcıları ile wild-tip ayrımında fayda sağlamamaktadır.

Anahtar kelimeler: Gaucher hastalığı, tanı, kuru kan damlası, glukozilsfingosin, Lyso-Gb1